İmar Planı Nedir?

Selamlar, bu makalemde imar planları ile ilgili basit düzeyde tanımlamaları anlatacağım. İmar planları, şehirlerin geleceğini şekillendiren yol haritasıdır. Aslında şehirlerin ve bölgelerin düzenli ve sürdürülebilir bir şekilde gelişmesini sağlayan temel kurallardır da diyebiliriz. Rastgele ya da rant durumlarına göre değil, şehrin geleceği adına ortaklaşa verilen kararların artık sabitlenerek artık o alanın plana göre nasıl kullanılabileceğini ya da hangi tür yapıların inşa edilebileceğini göstermek amacıyla hazırlanırlar. Bu sayede çarpık ve düzensiz yapılaşmaların yerine daha ihtiyaca ya da bölgeye uygun yapıların ya da alanların oluşturulması için çok iyi rehber olarak bu sorunları ortadan kaldırırlar. Bana kalırsa bir şehrin ne kadar gelişmiş ya da gelişime açık olduğunun kanıtı imar planında gizlidir. Yaşadığım şehir Kayseri bunun en güzel örneklerinden biri mesela. Şehrin ana ulaşım hatlarının, yoğun kentleşme alanlarının, daha tarımsal ya da orman alanlarının hatta tarihi alanlarının neresi olduğunun cevabı imar planlarında gizlidir. Kayseri’de bu konuda Türkiye’deki çoğu şehirden daha planlı olduğu içinde bu konuda başarılı sayılabilir.

İmar Planları kaç türe ayrılır?

İmar Planlarının üzerinde yer alan bilgiler genelde şehrin ihtiyaçlarına göre hazırlanıyor gibi görülse de aslında bu zaman içerisinde daha da evrilip daha ihtiyaca göre revizeler gerçekleştirilerek sonuçlandırılabiliyor. Burada önemli olan hangi imar planının baz alınarak çalışmanın yapılacağına bağlı. İşte tam burada imar planları da bu tür sebepten dolayı ikiye ayrılıyor.

Nazım İmar Planı
Uygulama İmar Planı

Nazım İmar Planları 1/25000, 1/5000 veya 1/1000 ölçeklerde hazırlanan bölgenin arazi yapısına, ulaşım ağına, yeşil alanları ve sosyal donatı alanlarını göstere planlardır. Burada daha genel bilgiler yer alır.

Uygulama İmar Planı ise 1/1000 ölçekte hazırlanır ve nazım imar planının esaslarına göre belirli bir bölgenin detaylı imar plan durumunu gösterir.

Örnek göstereyim hemen. Örneğin dedenizden size bir arazi düştü. ( inşallah düşer tabi. 😀 ) Bu arazinin ne kadar değerli olduğunu öğrenmek için uygulama imar planı var mı diye hemen bakmanız gerekiyor eğer yoksa da nazım imar planında ne var diye bakmanız gerekiyor. Çünkü sizin gelecekte ya da o anda edeceği değerini belirleyen kriterler aslında bir nevi imar planında yatıyor. Örneğin benim Kayseri, Eğribucak’ta bir parselim var diyelim. Bu parselin uygulama imar planı olmadan direk nazım imar planındaki haline bakalım sonrada detayları incelemek için uygulama imar planına bakalım.

Nazım İmar Planı 1/25000

Nazım İmar Planı 1/5000

Uygulama İmar Planı 1/1000

Görüldüğü üzere 1/25.000 ölçeğindeki imar planında o alanın ne olarak kullanılabileceği ve 30 metrelik yol sınırları yazıyorken 1/5.000 ölçeğindeki imar planında artık 30 metrenin ve konut alanlarının daha özelleştirilerek 15 metrelik yollarında hangi hattan geçebileceği gibi detaylar yer almaya başlıyor. 1/1000 ölçeğindeki imar planında ise artık ilgili parselimizin çevresinde ya da altında ne gibi detay yollar ya da ne tür yapılar inşa edilebileceği bilgiler yer alıyor. Kısacası bir parselin ya da tescilsiz bir alanın geleceğini bu tip imar planları belirliyor. Tabi şunu eklemekte fayda var; her şehrin ya da ilçenin imar planı bu tarz nizami olmayabiliyor. Bunun için bulunduğunuz ilin ya da ilçenin yerel yönetimlerden sorumlu kurumu ile görüşmenizde fayda var.

Peki imar planlarında ne tür bilgiler yer alır?

İmar planlarında genel olarak o bölge ile ilgili gelecekteki plandan bahsedildiğini artık tekrar tekrar yazmaya gerek yok diye düşünüyorum. İmar planlarında genel olarak aşağıdaki bilgiler yer alır:

Yapı adaları ve parseller: Bir bölgedeki yapıların yerleştirilebileceği alanlar
Yollar ve trafik düzenlemesi: Bölgedeki mevcut ve planlanan yolların durumu ve trafik akışı
Yeşil alanlar ve parklar: Bölgedeki mevcut ve planlanan yeşil alanların durumu
Kamu tesisleri: Okullar, hastaneler, kütüphaneler gibi kamuya açık tesislerin yeri ve büyüklüğü
Sosyal donatı alanları: Spor alanları, oyun alanları, ibadethaneler gibi sosyal donatı alanlarının yeri ve büyüklüğü
Otopark alanları: Bölgedeki araç park ihtiyacını karşılamak için ayrılan alanlar
İmar durumu ve kısıtlamalar: Her arsa için geçerli olan imar durumu ve yapılaşma kısıtlamaları
Yapılaşma şartları: Taks, emsal, kat sayısı, yükseklik gibi yapılaşma ile ilgili kurallar

İmar planları, yerel yönetimlerin büyüme, sürdürülebilirlik ve güvenlik gibi hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olur.

Bu makalemde, imar planlarının şehirlerin ve bölgelerin gelişmesindeki rolü incelenmiştir. Sonuç olarak, imar planlarının şehirlerin ve bölgelerin planlı ve sürdürülebilir bir şekilde gelişmesi için hayati önem taşıdığı belirtilmiştir. İmar planlarının etkin bir şekilde uygulanabilmesi için, planlama aşamasında tüm paydaşların görüşlerinin alınması ve planların güncel tutulması önemlidir.

Peki Kayseri'nin imar planını kim hazırladı?

Tabi ben şehir plancısı ve mimar arkadaşlar kadar bu konuda bilgi ve tecrübe sahibi olmasam da bu konuda bir takım araştırmalar yaptım. Yaptığım araştırmalarda ilk imar planını 1933 yılında Burhanettin Çaylak tarafından tasarlandığını öğrendim. 1932-1936 yılları arasında vali ve belediye başkanı olan Nazmi Toker, bu imar hareketini gerçekleştirmiş ve 1933 yılında Kayseri kent planını hazırlatmıştır. 1945 yılına kadar uygulamada kalan bu plan, İmar Mühendisi Burhanettin Çaylak tarafından tasarlanmıştır. Bu plan 1/8000 ölçekli bir avan proje ve 1/2000 ölçekli bir kesin projeden oluşmaktadır. 1945 yılına kadar uygulamada kalmıştır. Beraberinde ise bu imar planı dönemsel yetersizlik sebebiyle revizeye uğramıştır.

Dipnot Bu hususta şuan Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanmış bir dökümanın sağladığı bilgi doğrultusunda bilgi paylaşımı yapıyorum. Kirli bilgi oluşturmamak adına direk dökümanı paylaşmıyorum ama bu belgeye ulaşmak isteyenler olursa iletişim bölümünden benimle irtibat sağlayabilirler, dönüş sağlayacağım.

Günümüzde imar planları neye göre hazırlanıyor?

Günümüzde uygulama imar planları, yetkili il veya ilçe belediyesi tarafından hazırlanıyor. Plan hazırlama süreci genellikle aşağıdaki adımları içeriyor ( yani inşallah ) :

1. Planlama Kapsamının Belirlenmesi:

Planın kapsayacağı alan belirlenir.
Mevcut imar durumu ve arazi kullanımı incelenir.
Nüfus ve sosyo-ekonomik projeksiyonlar yapılır.
Çevresel etkenler değerlendirilir.

2. Planlama Çalışmaları:

Arazi kullanımı planı hazırlanır.
Ulaşım planı hazırlanır.
Altyapı planı hazırlanır.
Sosyal ve kültürel tesis alanları belirlenir.
Çevre düzenlemesi planı hazırlanır.

3. Plan Taslağının Hazırlanması:

Planlama çalışmaları ışığında plan taslağı hazırlanır.
Taslak plan, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına görüşe sunulur.
Halkın görüşleri alınır.

4. Planın Onaylanması:

Görüşler ve öneriler doğrultusunda plan revize edilir.
Nihai plan, belediye meclisinden ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan onaylanır.

5. Planın Uygulaması:

Onaylanan plan, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından uygulanır.
Planın uygulanması sırasında gerekli görülen değişiklikler yapılabilir.

1/1000 ölçekli imar planları, bir bölgenin gelecekteki gelişmesini yönlendirmek için önemli bir araçtır. Planlar, kentsel alanlarda düzenli ve sürdürülebilir bir kalkınmayı teşvik eder.

Ek Bilgiler:

1/1000 ölçekli imar planları hakkında daha fazla bilgi edinmek için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
İmar planı ile ilgili sorularınız için ilgili il veya ilçe belediyesi ile iletişime geçebilirsiniz.

Umarım bu bilgiler yardımcı olmuştur.

Bu makalem ile ilgili yorum yapabilirsiniz ve kaynak göstermek şartıyla başka platformlarda paylaşabilirsiniz.

Sevgiler.

İmar Planı Hakkında ‣ İmar Planı Türleri, Kayseri İmar Planı

Makale İçeriği

İmar Planı Nedir?